Obowiązek zabezpieczenia budynku przed ogniem to obowiązek każdej osoby fizycznej oraz podmiotu prawnego, który z niego korzysta. Mówiąc bardziej szczegółowo — na osobie lub podmiocie zarządzającym budynkiem albo na użytkowniku, który na mocy umowy cywilnoprawnej może użytkować dany budynek. Jeżeli jesteś jedną z tych osób lub podmiotów, sprawdź, jakie przepisy przeciwpożarowe obowiązują Cię w różnych budynkach, z których korzystasz i którymi zarządzasz.
Przepisy przeciwpożarowe dla budynków — ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej
Każda osoba, która jest w posiadaniu budynku lub nim zarządza, musi liczyć się z tym, że powinna go użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem oraz z zachowaniem określonych zasad ochrony przeciwpożarowej. Prawo jasno określa (Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej), że ochrona przeciwpożarowa budynku to wszelkie przedsięwzięcia, których celem jest ochrona życia ludzkiego, jego zdrowia oraz mienia, a także środowiska przed pożarem, jak również przed klęską żywiołową oraz innymi zagrożeniami, które mogą występować miejscowo. Jak stosować ustawę w kontekście poszczególnych typów obiektów budowalnych? Sprawdźmy!
Stopnie niebezpieczeństwa pożarowego w budynkach
Zapewne nie zdajesz sobie sprawy z tego, że stopień niebezpieczeństwa pożarowego w budynkach, które przeznaczone są do stałego lub czasowego przebywania ludzi, określa się za pomocą kategorii zagrożenia ludzi (w skrócie ZL).
Wspomniana klasyfikacja dotyczy wszystkich budynków mieszkalnych (jedno- i wielorodzinnych) oraz obiektów użyteczności publicznej. Wskazuje ona na ryzyko wystąpienia określonego zagrożenia oraz prostotę ewakuacji. Klasyfikację tę stworzył Minister Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2022 roku. Jej podział przedstawiamy poniżej:
- ZL I — pomieszczenia w obiektach użyteczności publicznej, w których może przebywać powyżej 50 osób;
- ZL II — obiekty użyteczności publicznej, w których mogą przebywać osoby o ograniczonej zdolności poruszania się, np. domy opieki, hospicja, przedszkola, żłobki czy szpitale;
- ZL III — pozostałe obiekty użyteczności publicznej;
- ZL IV — budynki mieszkalne, zarówno jedno- jak i wielorodzinne;
- ZL V — budynki mieszkalnictwa zbiorowego.
Innej klasyfikacji podlegają budynki przemysłowe:
- PM — klasyfikacja ta dotyczy budynków magazynowych oraz produkcyjnych, a także garaży, kotłowni, hydroforni, rozdzielni elektrycznych, central telefonicznych, węzłów ciepłowniczych i stacji transformatorowych;
- IN — budynki pozwalające utrzymać zwierzęta gospodarskie.
Przepisy ppoż dla domów jednorodzinnych
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe w domach jednorodzinnych jest niezwykle ważne. Niestety przyglądając się obowiązującym przepisom, musimy z przykrością stwierdzić, że są one najmniej restrykcyjne właśnie dla domów jednorodzinnych. Domy jednorodzinne nie muszą być wyposażone w gaśnicę czy czujniki dymu, gazu oraz czadu. I choć zaleca się ich stosowanie, szczególnie w tych domach, w których istnieją instalacje mogące powodować pojawienie się tego typu zagrożeń, ich właściciele nie mają obowiązku posiadania ww. sprzętu.
Warto mieć na uwadze, że jednym ze sposobów pozwalających uniknąć pożaru i jego przykrych skutków, jest odpowiednio dobrany system przeciwpożarowy. Każdy właściciel domu jednorodzinnego, bez względu na to czy jest to nowy, czy starszy budynek, powinien rozważyć jego instalację. Jeśli nie chcesz montować tego typu rozwiązania, wyposaż swój dom w urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice. Dodatkowo pamiętaj o regularnych i obowiązkowych kontrolach instalacji grzewczych, kominowych, a także hydraulicznych.
Przepisy przeciwpożarowe dla bloków mieszkalnych
Przepisy przeciwpożarowe dotyczące bloków mieszkalnych mówią, że ilość wymaganych zabezpieczeń, jakie trzeba zastosować w tego typu budynku, zależy od jego wielkości. Nie ma jednak obowiązku stosowania w nich gaśnic, choć inne środki ochrony przeciwpożarowej oraz inne zabezpieczenia przeciwpożarowe są zalecane.
W tym wypadku przepisy ppoż jasno wskazują, że mieszkańcy muszą mieć zapewnioną możliwość ewakuacji z budynku nie tylko w częściach wspólnych, ale również w pomieszczeniach mieszkalnych.
Podstawowe przepisy przeciwpożarowe dotyczące bloków mieszkalnych nie wskazują sposobów wyposażenia budynków w konkretne instalacje oraz urządzenia, które będą chronić budynek przed powstawaniem i rozprzestrzenianiem się pożaru. Zaleca się jednak montaż stałych systemów ostrzegania. Praktyką, którą coraz chętniej stosują spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty zarządzające nowoczesnymi blokami mieszkalnymi, jest monitoring pożarowy. Dzięki niemu w momencie wystąpienia zagrożenia pożarowego przypisana do niego jednostka straży pożarnej zostanie automatycznie powiadomiona.
Przepisy ppoż dla budynków, w których znajdują się szkoły
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, które dotyczy ochrony przeciwpożarowej budynków, a także innych obiektów budowlanych oraz terenów jasno określa, że odpowiedzialnością za bezpieczeństwo przeciwpożarowe w szkołach obarczony jest dyrektor placówki.
W myśl przepisów przeciwpożarowych dyrektor zobowiązany jest do:
- przestrzegania określonych warunków ochrony przeciwpożarowej budynków oraz wymagań techniczno-budowlanych;
- wyposażenia szkoły w gaśnice, niezbędny sprzęt pożarniczy oraz ratowniczy, a także do jego regularnej kontroli i serwisowania;
- opracowania oraz uaktualniania dokumentacji, która związana jest z ochroną przeciwpożarową szkoły;
- kontroli stanu dróg przeciwpożarowych;
- prawidłowego oznaczenia dróg ewakuacyjnych znajdujących się na terenie placówki;
- planowania i wykonywania przeglądów instalacji elektrycznej oraz odgromowej;
- przeszkolenia wszystkich pracowników w ramach bezpieczeństwa pożarowego;
- rozmieszczenia instrukcji bezpieczeństwa ppoż w taki sposób, aby były one widoczne i ogólnodostępne.
Przepisy przeciwpożarowe dla zakładów pracy
O przepisach przeciwpożarowych dotyczących zakładów pracy możemy przeczytać w art. 207 § 2 Kodeksu Pracy. Mówi on o tym, że za bezpieczeństwo przeciwpożarowe w każdym zakładzie pracy odpowiada pracodawca. To on jest odpowiedzialny za zapewnienie przestrzegania przepisów oraz zasad BHP w obiekcie, a jeśli dojdzie do jakichkolwiek uchybień w tym zakresie — do ich usunięcia. Co więcej, pracodawca musi również:
- zapewnić środki do udzielania pierwszej pomocy;
- zapewnić wszelkie środki, które są niezbędne do ochrony przeciwpożarowej, w tym gaśnice;
- wskazać i dokładnie oznaczyć wszystkie drogi ewakuacyjne znajdujące się w budynku.
W każdym zakładzie pracy przepisy przeciwpożarowe muszą być również przestrzegane przez pracowników. Do ich podstawowych obowiązków należy przede wszystkim znajomość przepisów ppoż oraz znajomość zasad BHP. Co więcej, każdy pracownik ma obowiązek poddawać się szkoleniom oraz egzaminom, które będą sprawdzać pozyskaną wiedzę oraz zastosowanie się do wskazówek przełożonych. Ważne jest również to, że pracownicy są zobowiązani do informowania pracodawcy o możliwości pojawienia się niebezpieczeństwa oraz do pełnej współpracy z pracodawcą w tym zakresie.
Odległość budynków — co mówią przepisy ppoż?
Nie każdy wie, że posadowienie budynków na działce zależy nie tylko od przepisów prawa budowlanego, ale również od przepisów przeciwpożarowych. To właśnie od nich zależą konkretne odległości pomiędzy ścianami zewnętrznymi budynków.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2022 roku, a dokładniej § 216 mówi, że jeśli ściana budynku jest większa niż 65% powierzchni sklasyfikowanych wg klasy odporności ogniowej E i nie jest ścianą oddzielania przeciwpożarowego, wówczas odległość pomiędzy nią a ścianą sąsiedniego budynku należy określić na podstawie danych z poniższej tabeli:
Jeśli jedna ze ścian budynków jest usytuowana od strony sąsiedniego budynku lub pokrycie dachu jednego z budynków może powodować rozprzestrzenianie się ognia na inne obiekty, wówczas należy zwiększyć odległość określoną w ust. 1 o 50%, a jeśli mowa o obu ścianach zewnętrznych lub poryciach dachów obu budynków — o 100%.
Jeżeli w co najmniej jednym z budynków znajduje się pomieszczenie, które jest zagrożone wybuchem, wówczas odległość pomiędzy ścianami zewnętrznymi budynków powinna wynosić co najmniej 20 metrów.
Jeśli ściana zewnętrzna budynku ma nie mniej niż 30% i nie więcej niż 65% klasy odporności ogniowej (E), którą określono w § 216 ust 1. w 5 kolumnie tabeli, wówczas odległość pomiędzy wspomnianą ścianą lub jej częścią a ścianą zewnętrzną drugiego budynku musi zostać zwiększona o 50% w stosunku do ust. 1 oraz 2.
Podstawowe przepisy przeciwpożarowe dla budynków — podsumowanie
Chcąc zapoznać się ze wszystkimi przepisami przeciwpożarowymi, które dotyczą budynków, trzeba nastawić się na długie godziny czytania, ponieważ są one dość obszerne. Mając to na uwadze, w dzisiejszym wpisie przedstawiliśmy jedynie podstawowe informacje, które pomogą właścicielom i zarządcom budynków spełnić minimum, jeśli chodzi o przepisy przeciwpożarowe w domach mieszkalnych czy budynkach użyteczności publicznej. A jeśli poszukujesz specjalistów, którzy pomogą Ci chronić osoby i mienie lub jesteś odpowiedzialny za zapewnienie określonych zabezpieczeń przeciwpożarowych w budynku, skontaktuj się z nami. Razem skutecznie ochronimy budynki przed spustoszeniem, do jakiego może doprowadzić pożar.